İşyeri Ara Dinlenme Süreleri Hakkında Detaylar
İşveren ve çalışanların işyeri ara dinlenme süreleri hakkında bilgi edinmesi çalışma hayatının verimliliği için oldukça önemlidir. İş Kanununa göre ara dinlenme süreleri işyerlerinde uygulandığında işyerinin verimliliğinin artması ve oluşabilecek anlaşmazlıkların önüne geçilmesi her iki tarafa da fayda sağlayabilecektir.
İş Kanununda Ara Dinlenme Süreleri Ne Kadardır?
4857 sayılı İş Kanunu Arar dinlenmesi başlıklı Madde 68’de;
- 4 saat ve 4 saatten daha kısa süreli çalışmalarda onbeş (15) dakika
- 4 saatten fazla ve 7,5 saate kadar çalışmalarda (yedibuçuk saat dahil) yarım saat (30 dakika)
- 7,5 saatten fazla çalışma sürelerinde ise bir saat (60 dakika) ara dinlenme süresi işveren tarafından işçiye tanınması gerekir.
İş Kanununda ayrıca Çalışma süresi başlığı altında Madde 63’de çalışma günlerinde işçinin en fazla 11 saat çalıştırılabileceği belirtildiği için 7,5 saat ile 11 saat arasında yapılan çalışmalarda ara dinlenme süresi 1 saat ile sınırlıdır.
11 saatten fazla süren işlerde mola süreleri hakkında herhangi bir kanun hükmü bulunmamaktadır. Ancak bu durum Yargıtay kararıyla düzenlenmiştir. Bu karara göre 11 saatten fazla çalışma durumlarında ara dinlenme 1,5 yani bir buçuk saattir.
Ara Dinlenme Süreleri Gün İçerisinde Ne Zaman Kullanılmalı?
İş Kanunu Madde 68’de belirtilen ara dinlenme süreleri çalışma günlerinde işyerinde aynı saatlerde kullanılabileceği gibi değişik saatlerde de kullanılabilir. Bu tamamen işveren ve işçi arasında yapılan anlaşma ile sağlanmakta.
İşçi dinlenme süreleri ayrıca aralıksız olarak verilmesi gerekir. Ancak bu konuda istisna olarak kanunda “Ancak bu süreler, iklim, mevsim, o yerdeki gelenekler ve işin niteliği göz önünde tutularak sözleşmeler ile aralı olarak kullandırılabilir.” cümlesi geçmektedir. Bu cümleden belirtilen durumlara göre aralık verilerek de işçi ara dinlenme süreleri uygulanabilir.
Önemli olan bir diğer husus ise ara dinlenme sürelerinin amacına uygun olarak kullandırılmasıdır. İşin başında veya sonunda ara dinlenme süreleri uygulanamaz. Bu konuda bazı Yargıtay kararları bulunmaktadır.
İşçilerin Hepsinin Aynı Anda Ara Dilenme Sürelerini Kullanması Zorunlu mu?
Ara dinlenmelerin bütün işçilere aynı anda kullandırılması mümkün olduğu gibi işyerinde çalışmaların aksamaması göz önünde bulundurularak işçilerin hepsinin aynı anda mola vermesi mümkün olmayabilir. Bu tür durumlarda işveren belirli bir plan doğrultusunda ara dinlenmeleri kullandırabilir.
İşçi Günlük Dinlenme Süreleri
İşçinin mesai saatleri içerisinde dinlenme hakkı olduğu gibi günlük dinlenme hakkı da bulunmaktadır. Bu hususta İş Kanununa İlişkin Çalışma Süreleri Yönetmeliği işçi günlük dinlenme süreleri hakkında işçinin 24 saatte en az 12 saat dinlenmesi gerektiği hükmünü koymuştur. Ayrıca ara dinlenme süreleri iklim, mevsim, yöredeki gelenekler ve işin niteliği göz önünde bulundurularak işçinin günlük dinlenme süreleri göz önünde bulundurularak ayarlanması gerekir.
Ara Dinlenme Süreleri Artırılabilir mi?
4857 sayılı İş Kanununa göre ara dinlenme süreleri en az olarak şekilde belirtilmekte. Kanunda belirtilen sürelerin altına inilemez ancak yapılan sözleşmeler ile ara dinlenme süreleri artırılabilir.
İşçi Ara Dinlenme Süresi En Fazla Kaç Saat Olabilir?
İş Kanunu ara dinlenme süresi hakkında asgari bir süre vermiştir ve işveren bu süreyi artırabilir. Ancak sürenin artırılmasında da bir sınırlandırılma vardır. İşçi 24 saat içerisinde en az 12 saat dinlenmelidir. Buradaki sınırlama mola saatlerin sınırlanmasını da sağlamakta. 24 saatte en az 12 saat dinlenme hükmü ise işçiyi koruma amaçlıdır. Çünkü böyle bir sınırlama olmadığında ara dinlenme süreleri çalışma süresinden sayılmadığı için işveren mola sürelerini uzun tutarak işçinin gün içerisinde gereğinden daha fazla işyerine tutulmasına neden olabilir.
Ara Dinlenme Süreleri Çalışma Süresinden Sayılır mı?
Ara dinlenme süreleri hakkındaki hükümlere bakıldığında yine İş Kanunu Madde 68’de “Ara dinlenmeleri çalışma sürelerinden sayılmaz” cümlesi geçmektedir. Kanundaki bu hükme göre ara dinlenme süreleri çalışma süresinden sayılmamaktadır.
Bir işyerinde günlük 7,5 saat çalışma uygulanırsa bu süreye ek olarak yarım saat ara dinlenme süresi kullandırması gerekir. Bu durumda işçi gün içerisinde 8 saat işyerinde kalır ancak haftalık çalışma süresi günlük 7,5 saat üzerinden hesaplanır.
Buradan ara dinlenmeleri için ücret ödenir mi sorusu da cevaplanmış olmakta. İşyeri ara dinlenmeler için herhangi bir ücret ödememektedir.
İşçi Ara Dinlenme Süresini İşyerinde Geçirmek Zorunda mı?
İşçinin hakkı olan ara dinlenme süreleri işyerinde kullanıldığı gibi işyeri dışında da kullanılabilir.
Ara Dinlenme Süresinde Çalıştırılan İşçinin Ücreti
İşçi eğer mola sürelerinde çalıştırılırsa bu süreler mesai olarak ödenmelidir. Bu durumda haftalık 45 saate kadar olan mesailerde saatlik ücretin %25 yükseltip, 45 saatin üzerindeki mesailerden ise saatlik ücretin %50 yükseltip ödenmesi gerekir.
İşyeri ara dinlenme süreleri hakkında sizlerin merak ettiği konular varsa yorumlar kısmında belirtebilirsiniz.
İş işyerinde, çalışmaların aksamaması göz önünde bulundurularak farklı dinlenme saatleri uygulanırken bir çalışanın görevi diğer bir çalışana ilave olarak verilebilir mi ?
Yani bir çalışan dinlenirken diğer çalışandan hem kendi işini hem de moladaki arkadaşının işini yapması istenebilir mi ?
Merhaba Hasan Bey,
Sorunuz aslında biraz işyerine özel bir soru. İşyerlerinde yapılan çalışmalar bir ekip dayanışması içerisinde gerçekleşmekte. Bir kaç personel bir işin ortaya çıkması için ekip olarak çalışmakta ve görev paylaşımı yapmaktadır. Bu gibi durumlarda ise eksik personelin yerine işleri yapmak doğal olarak ekip arkadaşlarının görevi olacaktır.
Sizin sorunuzda bir personelin mola saatindeyken diğer personele iki işi yapması söz konusu. Bu durumda öncelikle molada olmayan personelin işini devam ettirecek personelin görev tanımında bu işin olması önemlidir. Çünkü bilindiği gibi personeller iş sözleşmelerindeki görev tanımları dışında çalıştırılamazlar.
Diğer taraftan bir personelin aynı anda iki iş yapmasını beklemek o personel için oldukça zor olacaktır. Bu tip durumlarda işveren personellerden makul ölçülerde personelin iş tanımına uygun olarak diğer ekip arkadaşlarının işlerini de yürütmesini isteyebilir. Mola süreleri belirli olduğu için molada olmayan personel işyerindeki işleyişin aksamaması için elinden gelen desteği vermesi önemlidir. Tabi burada işverenin işçiye olağandan çok yük yüklememesi ve bu işlerin anlayış çerçevesinde gerçekleşmesi gerekir.
Başarılı çalışmalar dilerim.