Kira Stopaj Hesaplama ve Muhasebe Kaydı

İşyeri kira stopaj hesaplama işlemi işletmelerin kira giderlerini doğru hesaplaması ve doğru stopaj vergisi ödemesi için önemlidir. İşyeri kira tahakkuku muhasebe kaydı ve kira ödemesi muhasebe kaydı ise aşağıdaki gibi olmalıdır.

İşyeri Kira Stopaj Oranı

Ülkemizde işyeri kira stopaj oranı %20 olarak hesaplanır. Ticari amaçla kiralanan işyerlerine ödenen kira tutarları üzerinden stopaj hesaplanarak ortaya çıkan vergi ödenmelidir. Buradaki stopaj halk arasında kira vergisi stopaj oranı olarak da kullanılmakta. İşyeri stopaj hesaplama işlemi için aşağıdaki formüller kullanılabilir.

İşyeri Kira Stopaj Hesaplama Formülü

Stopaj hesaplama kira bedeli üzerinden brütten hesaplanabileceği gibi net kira bedelinden de hesaplanabilmekte.

Brütten Nete Kira Hesaplama Formülü

Brütten nete işyeri kira stopaj hesaplama için brüt ücretin %20’si alınarak ödenecek stopaj hesaplanır. Ancak genel olarak kira anlaşması yapılırken net ücret üzerinden anlaşıldığı için net kira bedelinin stopaj tutarını hesaplamak gerekir. Bu işlem içinse aşağıdaki formülü uygulayabilirsiniz.

Netten Brüte Kira Hesaplama Formülü

Netten brüte kira stopaj hesaplama formülü olarak iki farklı formül kullanabilirsiniz.

Formül 1: Net Kira x 1,25 = Brüt Kira Bedeli
Formül 2: Net Kira / 0,80 = Brüt Kira Bedeli
Kira Stopaj Hesaplama Formülü 1: Brüt Kira x 0,20 = Ödenecek Stopaj Bedeli
Kira Stopaj Hesaplama Formülü 2: Net Kira x 0,25 = Ödenecek Stopaj Bedeli

Yukarıdaki formülleri kullanarak net kira üzerinden brüt kira bedelini hesaplayabilirsiniz. Brüt tutarın %20’si ise ödenecek kira stopaj vergisidir. Şimdi gelelim oluşan işyeri kira stopaj vergisi muhasebe kaydı örneklerine. Aşağıdaki örneklerde hem aylık kira tahakkuku muhasebe kaydı hem de kira ödemesi muhasebe kaydı nasıl olmalı gösterilmekte.

İşyeri Kira Tahakkuku Muhasebe Kaydı Örnekleri

İşyeri kira tahakkuku muhasebe kaydı örneklerine başlamadan önce kaydın mantığını anlamamız bizim yararımıza olacaktır. Yapacağımız kayıtlarda kira tutarının brüt tutarı bulunmalıdır. Genel olarak kiralar net tutar üzerinden anlaşıldığı için muhasebe kaydı yapacak olan kişilere çoğunlukla kiranın net tutarı bildirilecektir. Bu nedenle öncelikle yukarıdaki uygun formülleri kullanarak brüt kira hesaplanmalıdır.

Elde edeceğimiz tutarlarda brüt kira tutarı bizim gider hesaplarına kaydedeceğimiz tutardır. Kira ödemesi öncesinde kira tahakkuk kaydı yaparak beyannameye ilgili tutarların yansımasını sağlayın. Daha sonra ödeme işlemini gerçekleştirdiğinizde kira ödeme muhasebe kaydını gerçekleştirin.

Brüt tutar üzerinden hesaplayacağımız %20 vergi ise stopaj olarak muhtasar vergisinde ödeyeceğimiz tutardır. Bu tutarı ise 360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabında ilgili döneme kaydetmemiz gerekir. Net ödenecek tutar ise ödeme şekline göre 102 Bankalar, 336 Diğer Çeşitli Borçlar, 381 Gider Tahakkukları hesaplarında incelenebilir. Aşağıdaki örneklerle işleyişi daha iyi anlayabilirsiniz.

Örnek 1: Ticari amaçla kiralanan işyeri için Ocak ayından başlamak üzere net kira bedeli olarak aylık 7.500,00 TL sözleşme imzalanmıştır. Aylık kira tahakkuku muhasebe kaydını yapınız.

Kira bedeli net tutar üzerinden verildiği için öncelikle kira stopaj hesaplama formülü üzerinden brüt tutarı bulmalıyız. Kira stopaj hesaplama formülü “Net Kira / 0,80 = Brüt Kira Bedeli” (veya Net Kira x 1,25 = Brüt Kira Bedeli)

7.500,00 TL / 0,80 = 9.375,00 TL

Brüt kira tutarını 9.375,00 TL olarak bulduk. Kira vergisi stopaj oranı bilindiği gibi %20’dir. 9.375,00 TL x 0,20 = 1.875,00 TL kira stopaj tutarı olarak bulunur. Net kira tutarı üzerinden brüt kira tutarını ve kira stopaj tutarını bulduğumuza göre muhasebe kaydını yapabiliriz.

Bu kayıtta işletmenin aylık kira tahakkuku muhasebe kaydı yapılmıştır. İşyeri kira ödemesi muhasebe kaydı ise aşağıdaki örnekteki gibi yapılır.

Örnek 2: İşletme ocak ayı kira bedeli olan 7.500,00 TL’yi banka kanalı ile ödemiştir.

Bu kayıt ile de daha önceden tahakkuk edilen kira bedeli ödenerek ocak ayına ait kira tahakkuku ve ödeme işlemi tamamlanmıştır.

Peşin Kira Ödemesi Muhasebe Kaydı Nasıl Yapılmalı?

Kira ödemeleri aylık olarak yapıldığı gibi daha uzun süreleri kapsayan peşin ödeme yöntemi ile de yapılabilir. İşletmenin kiraladığı yere ait kira yıllık ve daha uzun sürelerde kiralanıp toplam kira bedeli tek seferde ödenebilir. Kiraların peşin ödenmesi durumunda Muhasebenin Dönemsellik Kavramı gereği yapılan ödemenin tamamı giderleştirilmez. Gerekli muhasebe kayıtları ile ilgili dönemlere gider yazılır ve dönemi geldiğinde giderleştirilir. Aşağıdaki örneklerle konunun daha iyi anlaşılmasını sağlayalım.

Örnek 3: İşletme Nisan ayından başlamak üzere kiraladığı işyerine ait 144.000,00 TL olan bir yıllık kira sözleşmesi bedelini banka kanalı ile tek seferde ödemiştir. 1 yıllık kira gideri muhasebe kaydını yapınız.

Muhasebenin Dönemsellik Kavramı gereği yapılan bu ödeme ilgili dönemlere ayrılarak kayıt edilmelidir. İlgili dönem geldiğinde ise giderleştirilmelidir. Öncelikle yapılan peşin kira ödemesi muhasebe kaydını yapalım.

İlgili yılda kira sözleşmesi Nisan ayında başlamış. Nisan ayı ilgili ay olarak direk gidere kaydedilir ve yıl içerisinde kalan 8 aylık kira bedeli ise 180. Gelecek Aylara Ait Giderler Hesabında, gelecek yıla sarkan 3 aylık kira bedeli ise 280. Gelecek Yıllara Ait Gideler hesabından izlenmelidir.

Peşin ödenen kira bedelini ilgili aylara ayırmak için öncelikle brüt tutarı bulmalıyız. Daha sonra ise kira stopaj hesaplama işlemi ile ödeyeceğimiz stopaj tutarını bulmalıyız.

144.000,00 TL / 12 = 12.000,00 (Aylık net kira bedeli)
12.000,00 TL / 0,80 = 15.000,00 TL (Aylık brüt kira bedeli)
15.000,00 TL x 0,20 = 3.000,00 TL (Aylık kira stopaj bedeli)

Yukarıdaki muhasebe kaydında ilgili ay olan nisan ayı direk gidere atılmıştır. İlgili hesap dönemi içerisinde kalan 8 aya ait kira gideri 180. Gelecek Aylara Ait Gideler hesabında izlenmiştir. Gelecek yıla sarkan 3 aylık kira gideri ise 280. Gelecek Yıllara Ait Giderler hesabında izlenmiştir. Peşin kira ödemelerinde ortaya çıkan kira stopaj bedeli ise tek seferde ödenmiştir. Peşin ödenen kira bedellerindeki stopajın tek seferde ödenmesi hakkında daha detaylı bilgiyi Peşin Ödenen Kira Bedeline Ait Stopajın Beyan Edilmesi ve Ödenmesi başlıklı yazımızda bulabilirsiniz.

İşletme ilk hesap dönemi bittikten sonra yeni hesap dönemine geçtiğinde ise 280. Gelecek Yıllara Ait Giderler hesabında izlenen 3 aylık kira bedeli ise 180. Gelecek Aylara Ait Giderler Hesabına intikal ettirilmelidir.

Örnek 4: İşletme gelecek yıllara ait gideri gelecek aylara ait gider olarak hesaplarında düzenlemiştir.